در ساختمان‌های مدرن، به‌ویژه در پروژه‌های مسکونی، اداری و صنعتی، استفاده از درب ضد حریق استاندارد و دارای گواهی معتبر یک الزام قانونی است، نه یک انتخاب اختیاری.
اما بسیاری از خریداران و پیمانکاران دقیقاً نمی‌دانند چه مدارکی برای تأیید درب ضد حریق لازم است، گواهی‌ها از کجا صادر می‌شوند، و چگونه می‌توان اصالت آن‌ها را بررسی کرد.
در این مقاله، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که گواهی درب ضد حریق چیست، چه مراحلی برای دریافت تاییدیه آتش‌نشانی باید طی شود، و چگونه تشخیص دهید که درب خریداری‌شده واقعاً استاندارد است یا خیر.
گواهی درب ضد حریق چیست؟
گواهی درب ضد حریق، سند رسمی‌ای است که مقاومت درب در برابر آتش، دود و حرارت را در شرایط کنترل‌شده آزمایشگاهی تأیید می‌کند.
این گواهی پس از انجام تست‌های دقیق حرارتی و فشاری صادر می‌شود و نشان می‌دهد که درب می‌تواند برای مدت زمان مشخصی (۳۰، ۶۰، ۹۰ یا ۱۲۰ دقیقه) در برابر آتش مقاومت کند.
به عبارت دیگر، گواهی درب ضد حریق به شما اطمینان می‌دهد که این درب در زمان بحران واقعاً وظیفه‌اش را انجام می‌دهد.
مراحل دریافت گواهی درب ضد حریق
برای دریافت تأییدیه رسمی، تولیدکننده یا واردکننده باید مراحل زیر را طی کند:
۱. ارسال نمونه به آزمایشگاه تخصصی
نمونه واقعی از درب (در ابعاد استاندارد) باید به آزمایشگاه دارای مجوز ارسال شود.
در ایران، مراکزی مانند مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و آزمایشگاه‌های دارای ISO 17025 این تست‌ها را انجام می‌دهند.
۲. انجام تست مقاومت حرارتی (Fire Resistance Test)
در این مرحله درب درون کوره مخصوص قرار می‌گیرد و در دمای بیش از ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
در طول آزمایش، رفتار درب از نظر موارد زیر بررسی می‌شود:
- تغییر شکل بدنه
- نشت دود و حرارت
- باز ماندن قفل
- عملکرد لولا و یراق‌آلات
۳. صدور گزارش فنی و گواهی مقاومت
اگر درب در مدت زمان تعیین‌شده دچار شکست یا نشت دود نشود، آزمایشگاه گواهی رسمی با ذکر زمان مقاومت صادر می‌کند.
این گواهی معمولاً شامل موارد زیر است:
- مشخصات درب (مدل، ابعاد، متریال)
- مدت زمان مقاومت (مثلاً ۶۰ دقیقه)
- شماره سریال تست
- مهر رسمی آزمایشگاه
۴. تأییدیه سازمان آتش‌نشانی
پس از دریافت گواهی آزمایشگاهی، شرکت باید مدارک را به سازمان آتش‌نشانی ارائه دهد تا درب در فهرست محصولات مجاز قرار گیرد.
بدون این تأییدیه، استفاده از درب در پروژه‌های ساختمانی بزرگ مجاز نیست.
مهم‌ترین استانداردهای بین‌المللی درب ضد حریق
استاندارد | مرجع | توضیح عملکرد |
EN 1634-1 | اتحادیه اروپا | تست مقاومت در برابر آتش و دود بر اساس زمان (۳۰ تا ۲۴۰ دقیقه) |
UL 10C | آمریکا | تست عملکرد درب در برابر شعله مستقیم و فشار حرارتی |
BS 476 Part 22 | بریتانیا | استاندارد کلاسیک برای درب‌های چوبی ضد حریق |
ISIRI 12256 | ایران | معادل بومی‌شده استاندارد EN برای شرایط آب‌و‌هوایی ایران |
NFPA 252 | آمریکا | بخشی از کد ایمنی ساختمان (Life Safety Code) |
مدارک لازم برای ارائه به سازمان آتش‌نشانی
اگر شما تولیدکننده، مجری پروژه یا پیمانکار هستید و می‌خواهید درب ضد حریق خود را به تأیید برسانید، باید مدارک زیر را ارائه دهید:
- گواهی آزمایش مقاومت در برابر آتش (Fire Resistance Certificate)
- مشخصات فنی محصول (Datasheet + نقشه فنی)
- برگه مشخصات مواد داخلی (Material Composition)
- لیست یراق‌آلات مورد استفاده (قفل، لولا، پمپ بازشو، نوار دودگیر)
- گواهی اصالت از شرکت سازنده (Certificate of Origin)
- عکس و مستندات نصب نمونه درب در پروژه‌ها
- تأییدیه نماینده رسمی برند (در صورت وارداتی بودن)
پس از بررسی مدارک، آتش‌نشانی در صورت تأیید، درب را در فهرست محصولات مجاز (لیست سیاه و سفید) قرار می‌دهد.
نحوه تشخیص گواهی معتبر از جعلی
متأسفانه برخی از فروشندگان از گواهی‌های جعلی یا دست‌کاری‌شده استفاده می‌کنند.
برای تشخیص اصالت گواهی، این موارد را بررسی کنید:
- وجود لوگو و مهر رسمی آزمایشگاه معتبر (مثلاً UL یا EN)
- شماره سریال تست باید قابل استعلام از وب‌سایت مرجع باشد.
- عدم وجود خطا یا غلط املایی در گواهی (نشانه جعل).
- تطابق کامل نام برند و مدل درب با محصول ارائه‌شده.
- ارائه فایل PDF رسمی، نه فقط عکس یا اسکن کم‌کیفیت.
اگر شک دارید، می‌توانید شماره گواهی را در وب‌سایت آزمایشگاه یا از طریق آتش‌نشانی استعلام کنید.
اهمیت گواهی در تاییدیه پایان‌کار ساختمان
در بسیاری از شهرهای ایران، از جمله تهران، مشهد، شیراز و اصفهان، بدون ارائه گواهی معتبر درب ضد حریق، آتش‌نشانی پایان‌کار ساختمان را صادر نمی‌کند.
بنابراین، اگر در پروژه‌ای از درب غیراستاندارد استفاده شود، کل ساختمان ممکن است در مرحله تایید ایمنی متوقف شود.
داشتن گواهی معتبر علاوه بر جنبه قانونی، باعث افزایش ارزش ملک و اعتماد کارفرما نیز می‌شود.
خطاهای رایج پیمانکاران در ارائه مدارک
- استفاده از گواهی درب مشابه به‌جای مدل واقعی نصب‌شده
(هر مدل و ابعاد باید گواهی مخصوص خود را داشته باشد) - عدم ذکر برند یراق‌آلات در مدارک
(قفل و لولا هم باید ضد حرارت و دارای تاییدیه باشند) - ارائه گواهی آزمایش خارجی بدون تایید داخلی
(در ایران، گواهی باید توسط سازمان ملی استاندارد یا مرکز تحقیقات تأیید شود)
جمع‌بندی
درب ضد حریق بدون گواهی معتبر، هیچ ارزشی از نظر ایمنی ندارد.
گواهی مقاومت در برابر آتش، تنها مدرکی است که تضمین می‌کند درب شما در زمان بحران واقعاً از جان انسان‌ها محافظت خواهد کرد.
برای خرید ایمن و قانونی، حتماً از فروشنده بخواهید:
- گواهی رسمی و شماره تست معتبر را ارائه دهد،
- و در صورت نیاز، صحت آن را از سازمان آتش‌نشانی استعلام کنید.
یادتان باشد، درب ضد حریق با گواهی معتبر، نه‌تنها الزام قانونی بلکه سرمایه‌گذاری روی امنیت ساختمان شماست.
سوالات متداول در مورد درب ضد حریق
1. گواهی درب ضد حریق چند سال اعتبار دارد؟
معمولاً بین ۳ تا ۵ سال، مگر اینکه در طراحی یا متریال محصول تغییری ایجاد شود.
2. آیا گواهی خارجی (مثلاً EN یا UL) در ایران پذیرفته می‌شود؟
بله، اما باید توسط مرکز تحقیقات راه و مسکن تأیید یا ترجمه رسمی شود.
3. در پروژه‌های کوچک هم گواهی لازم است؟
در ساختمان‌های عمومی و بیش از ۶ طبقه الزامی است، ولی برای پروژه‌های کوچک هم توصیه می‌شود.
4. اگر فروشنده گواهی نداشت، چه کار کنم؟
از خرید خودداری کنید و از فهرست تولیدکنندگان مورد تأیید آتش‌نشانی خرید کنید.